تحولات زمین ساختی گیلان براساس نظریه
زمین ساخت صفحه ای
مقدمه
شناخت پروسه تشکیل جلگه آبرفتی گیلان و پدیده های زمین شناسی وسازند های ارتفاعات مشرف به دشت و تکتونیک منطقه در مسایل کار شناسی چاه و آب یابی ضرورتی اجتناب نا پذیر برای زمین شناسان وکارشناسان ذیربط در تعین محل چاه و کنترل و نظارت بر حفاری ها و بهره برداری از آب زیر زمینی می باشد . بدین لحاظ برای آشنائی کارشناسان مرتبط با موارد فوق ،مختصری از زمین شناسی وتحول زمین ساختی گیلان و تکوین و تکامل دریای خزرکه در شکل گیری جلگه آبرفتی گیلان تا ثیر گذار بوده اند ،دراین جزوه گردآوری شده است .
رسوبات آبرفتی جلگه گیلان از لحا ظ زمین شناسی و شرایط تشکیل جزئی از حوضه رسوبی دریای خزراست که متاثر از بالا آمدن ارتفاعات البرز، فرو نشینی گودال خزر جنوبی ، پیشروی و پس روی دریا می باشد . رسوبات آبرفتی این دشت از نظر زمانی به دوره های پلیستوسن و عهد حاظر (هولوسن) تعلق ذارند . این رسوبات با تنوع دانه بندی وبه صورت متنا وب به ضخامت تا چند صد متر در پای ارتفاعات البرز ودر دامنه شمالی آن نهشته شده اند . رسوبا ت مزبور که از فراورده های فرسایشی وآبرفتی به وجود آمده اند عمدتا از مواد رسی و سیلتی تشکیل گردیده اند که مواد درشت دانه را به صورت بین لایه ای در بر دارند .
تحولات وارده بر دریای پیش از تکوین دریای خزر و پروسه شکل گیری جلگه گیلان در مراحل تکامل دریای خزر موجب هم آغوشی رخساره های دریائی ، دریاچه ای ،سیلابی و رودخانه ای شده است . این همجواری با بالا آمدن ارتفاعا ت البرزو فرو افتادگی بیش از ۲۰۰۰ متری خزر جنوبی که با رسوبا ت دریائی کم ژرف زمان پلیستوسن و کوآترنر پر شده قابل توجه بوده و در بخش ساحلی دریای خزر نیز آبرفتهای رودخانه ای که حد اکثر ضخامت آن در نواحی مخروط افکنه ای به حدود ۵۰ متر میرسد نهشته های دریاچه ای را که ضخامت آن بیش از ۱۰۰۰ متراست زیر پوشش دارد . با توجه به موارد فوق و شرایط رسوب گذاری در این جلگه ،خلل و فرج رسوبات مزبور در اثر هم آغوشی با آب شورو لب شور دریا پر گردیده اند . هر جا که رسوبات مورد نظر با جبهه ی قوی آب شیرین مواجه بوده ، آب شور، شسته شده و تا مسافت قابل ملا حظه ای پس رفته و آب شیرین جا یگزین آب شور شده است . وبدین ترتیب آبخوان های حاوی آب شیرین بوجود آمده که در بعضی نقاط تا ۲۵۰ متر ضخامت دارد .