نقش لوله هادی (casing )

شکل شماره یک

نصب لوله هادی در چاه های عمیق برای تامین چند هدف صورت می گیرد: از جمله :

– مهار لوله جدار ،تامین شرایط لازم جهت حفاری قائم چاه ،  جلوگیری ازورود آب های سطحی آلوده به داخل چاه و…..

-معمولادرمناطقی از جمله ا ستان گیلان که سطح آب زیر زمینی بالا می باشد به دلایلی از جمله: وضعیت بافت مسکونی (شهری وروستائی)، نحوه جمع آوری ودفع فاضلاب (شهری، روستائی وصنعتی)، نوع کشت غالب(شالیکاری) وسیستم آبیاری(غرقابی)، نحوه استفاده از کود(شیمیائی) وسموم دفع آفات ، بارندگی زیاد که موجب جابه جا شدن آلودگی های سطحی ونفوذ آن به زمین والحاق آن به آبخوان سطحی به دلیل ضخامت ناچیز قسمت تهویه زمین ودر نتیجه فراهم بودن شرایط ارتباط هوا با آب در آبخوان سطحی وفراهم شدن امکان نفوذ پاره ای عوامل آلوده کننده درآب از جمله باکتری ها و …… آبخوان سطحی همواره در معرض آلودگی قراردارد .

– شرایط فوق الاشاره تقریبا در تمام گستره دشت گیلان به نسبت های متفاوت وجود دارد .

– پروسه تکوین جلگه آبرفتی گیلان ولایه های زمین شناسی آن از جمله لایه های رسی ولایه لسی که تقریبا در سراسر سطح جلگه از دامنه تپه ماهور های  پای کوه تا نزدیک خط ساحلی  وجود دارند، شرایطی بسیار مناسب جهت مصون ماندن سفره های زیرین از نفوذ انواع آلودگی های سطحی به آبخوان های زیرین وآلوده شدن ذخایر آب موجود در آن ها می باشد .(گسترش لایه لسی از دامنه گوه تا رقوم حدودصفر مبیاشد)

– در اجرای عملیات حفاری جهت استحصال آب از آبخوان ها، با سوراخ نمودن زمین تا عمق مورد نظر والزام نصب لوله جدار، به دلیل ریزشی بودن بعضی از لایه ها در عمق حفاری شده وگراول ریزی پشت لوله جدار، ارتباط لایه های زمین از سطح تا عمق حفاری ومرتبط شدن سفره های آب زیر زمینی ، به دلیل عدم تفکیک لایه های زمین ( آبخوان ها) امکان نفوذ آلودگی های سطحی از سطح به عمق فراهم می گردد .

یکی از نقش های لوله هادی در صورت اجرای صحیح عملیات نصب آن، تفکیک وجدا سازی لایه سطحی (آبخوان سطحی) که در معرض خطر انواع آلودگی ها قرار دارند با لایه ها و آبخوان های زیرین وعمیق می باشد . در مناطقی که در پیرامون محل حفر چاه وجود منبع آلاینده محرز و نفوذ آلودگی به آبخوان محتمل باشد .(خصوصا در برداشت نسبتا زیاد ومستمر وطولانی ازچاه) در نصب لوله هادی باید دقت لازم مبذول ونکات زیر مورد توجه قرار گیرد.

 

*-لذا لوله هادی بایدتا لایه نفوذ ناپذیر (لایه رسی)که معمولا تا عمق حداکثر ۲۰ متری وجود دارد نصب گردد وچند سانتیمتر هم (۲۰تا۵۰ ) هم در لایه رسی نفوذ نماید.

*- حد فاصل بین لوله هادی ودیواره چاه به ضخامت حدود ۲۰ سانتیمتر با تزریق سیمان پرگردد.

. همان طورکه درشکل شماره یک ملاحظه می گردد ، پس ازخاتمه حفاری قبل ازمهار چاه، با احداث بلوک سیمانی پیرامون لوله هادی ، لوله هادی را به صورتی که درشکل شماره یک ملاحظه می شود برش داده وقطعات برش خورده را خم نموده روی بلوک سیمانی احداث شده خوابا نده می شوند.

 

شکل شماره یک
شکل شماره یک
شکل شماره دو
شکل شماره دو

 

 

پس از اتمام حفاری ونصب لوله جدار ،با دو قطعه تیرآهن موازی مماس برلوله جدار (معمولا نمره ۱۴ وهریک به طول حداقل۱۲۰ سانتیمتر) لوله جدارچاه ولوله هادی بهم جوش داده شده ویکپارچه می گردند. دوقطعه تیرآهن موردنظر هم با دوقطعه نبشی نمره۷ یا۸ به هم و لوله جدارجوش داده می شوند. مرحله نهائی عملیات مهار چاه پس از اجرای عملیات تکمیلی چاه(عملیات شستشو،توسعه وپمپاژ )اجرا می گردد.(شکل شماره ۲) بدین صورت ضمن مهار چاه وحفظ آن ازورود آب های سطحی آلوده به داخل چاه گراول پشت لوله جدار هم در معرض دید بوده ، تغیرات ونشست احتمالی آن قا بل رویت وجایگزین نمودنش مقدور می باشد. 

 

محمد پورهوشیار

۱۳۹۹/۰۵/۳۰

گزارش پمپاژ وتعین توان آبدهی چاه فلمن بوکان

از شرایط لازم برای محل حفرچاه مخزنی کوره دار(فلمن)وجود لایه آبدار کاملا اشباع با دانه بندی خوب وضریب آبگذری بالا درعمق کم می باشد که دارای ارتباط هیدرولیکی با یک منبع آب سطحی دائمی مثل رودخانه، نهر بزرگ ، دریاچه آب شیرین و…. باشد. مشخصات اشاره شده معمولا” دررسوبات مخروط افکنه ای ،رسوبات آبرفتی دانه درشت، بسترطغیانی وسیلابدشتی رودخانه هاوبستر قدیمی رودخانه ها موجود می باشد.

علیرغم اینکه مناطق یاد شده از محل های مناسب برای حفر این نوع چاه می باشند، مع الوصف باتوجه به هزینه بالای احداث یک حلقه چاه فلمن، انجام مطالعات مقدماتی برای انتخاب درست محل حفر چاه ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

 

 

دانلود مقاله بصورت کامل

خواندن متن کامل مقاله

کنترل صحت اجرای عملیات حفاری وعملیات تکمیل حفاری چاه

چاه سازه ای است مدفون ، پس از اتمام عملیات حفاری چاه کلیه عملیات اجرا شده درآن غیرقابل رویت بوده وبررسی چگونگی عملیات اجرا شده درچاه برای اشخاص غیرمتخصص مشکل وحتی غیرممکن می باشد.  با توجه به شرایط فعلی پیشرفت تکنولوژی بعضی از قسمت های اجرا شده از جمله موقعیت وکیفیت محل اتصال لوله های جدار چاه ، موقعیت ، نوع وکیفیت لوله های مشبک، انتخاب درست محل نصب لوله های مشبک باتوجه به نمودارهای کاراتاژ الکتریکی به عمل آمده از چاه قابل کنترل می باشد. سایر مسایل مربوط به عملیات حفاری ازجمله : نحوه شستشوی چاه با پمپ دستگاه حفاری وگراول ریزی و اجرای به موقع آن ها و عملیات تکمیل حفاری (توسعه چاه بااستفاده از موتورپمپ آزمایشی وپمپاژ چاه جهت محاسبه ضرایب چاه وآبخوان) .غیرقابل کنترل می باشد.  با توجه به مقدمه اشاره شده، گزارش زیر، به منظور معطوف داشتن ذهن مالکین وبهره برداران آب زیرزمینی از طریق حفرچاه،( که به لحاظ عدم شناخت فنی ازچاه و عملیات حفاری ،صرفا با اتکا به داشتن  ناظرحفاری که ازطریق آب منطقه ای معرفی می گردد متحمل هزینه سنگین احداث چاه می شوند وهمچنین جهت جلب توجه کارشنا سان جوان ذیربط، با روش های ساده ای که درزیر ارائه می گردد می توان کیفیت حفاری وعملیات تکمیلی آن(شستشو، توسعه وپمپاژ چاه) را مشخص نمود..

 ، چاه مورد نظر به عمق ۴۰ متردر رسوبات سیلابدشتی با با فت نسبتادانه درشت، رودخانه ای نسبتا پرآب ودائمی حفر گردیده است.

جهت ملحوظ داشتن پاره ای از مسائل، از ذکر مواردی ازجمله محل ومختصات چاه، که موجب تعرفه چاه و ناظرخواهد شد وهمچنین ارائه گزارش کامل چاه خودداری شده است ، فقط به نکاتی که موجب کاهش آبدهی وطول عمر بهره برداری اقتصادی از چاه خواهد شد اشاره می شود.

چاه مورد نظر به عمق ۴۰ مترو به قطر ۲۰ اینچ، به روش دورانی در رسوبات آبرفتی وسیلابدشتی نسبتا دانه درشت رودخانه حفر شده(براساس نمونه خاک های برداشت شده از مصالح حفاری شده ونتایج کاراتاژ الکتریکی) و تا عمق ۳۷ متر لوله فولادی به قطر ۱۲ اینچ ،که ۱۵ متر آن مشبک بوده ، در چاه نصب گردیده است .

بررسی علت بالابودن تلفات چاه

با توجه به موقعیت مکانی محل حفرچاه وبافت خاک در محل مورد نظر، ملاحظه میگردد که : درتحلیل داده های آزمایش پمپاژ چاه مورد نظر(جدول شماره ۱)، درصد تلفات چاه  نسبتا بالا می باشد. درمندرجات جدول (جدول شماره۱)، مقدار افت در شبکه جدار چاه(تلفات چاه) نسبت به افت در آبخوان خیلی زیاداست.

با مراجعه به جدول خلاصه نتایج تحلیل داده های پمپاژ(جدول شماره ۱) و نمودار افت های چاه(نمودار شماره ۱) ملاحظه می گردد که چاه موردنظرازشرایط مطلوبی از لحاظ لوله گذاری وتوسعه یافتگی برخوردار نبوده است. به طوری که ضریب عامل توسعه چاه ۴۶/۴% محاسبه گردیده که خیلی بیشتر از حد متعارف می باشد ودر دور نهائی آزمایش پمپاژ(دور ۱۰۰۰ در دقیقه پمپ) افت در شبکه جدار(تلفات چاه) بیش از ۶ برابرافت در آبخوان است .(جدول شماره۱ ستون شماره۸) . ونمودارهای افت های مختلف درچاه(افت درآبخوان،افت درشبکه جداروافت درچاه نمودار شماره ۱)نیز نشان می دهد که افت در آبخوان نسبت به ا فت در شبکه جدارچاه، خیلی کمتربوده ودارای اختلاف معنی دارمی باشد(نمودار شماره ۱) . این موضوع دروهله نخست ذهن را متوجه ناکافی بودن عملیات تکمیلی چاه  ( عملیات شستشو وتوسعه چاه) می نماید . با مراجعه به گزارشات کامل چاه و بررسی لوگ زمین شناسی ومدت زمان توسعه چاه ،ملاحظه میگردد که : در عمق نسبتا کم چاه(۳۷متر)ضمن آن که با فت خاک نسبتا خوب ودانه درشت بوده وفاقد لایه های ریزدانه سیلتی و ماسه ای یارسی خالص بوده است، مع الوصف علاوه بر مدت زمان شستشوی چاه با پمپ دستگاه وپیستون زنی، مدت ۳۷۸ ساعت، با پمپ آزمایشی هم، چاه توسعه داده شده است . این زمان برای چاهی باعمق ۳۷ متر وبافت خاک اعلام شده درگزارش نه تنها زمانی کافی، بلکه خیلی زیادتراز حد معمول ومتعارف می باشد . لذا جهت روشن نمودن علت بالابودن ضریب عامل توسعه، پارامترهای دیگرازجمله انتخاب محل نصب لوله های مشبک و هماهنگی درصد بازشیارهای شبکه جدارچاه با درصد خلل وفرج با فت خاک و کیفیت اجرای آزمایش پمپاژ نیز، موردبررسی قرارگرفته اند.

دربررسی لوگ زمین شناسی ومقطع لوله گذاری چاه ونمودارهای کاراتاژ الکتریکی به عمل آمده از چاه، ملاحظه می شودکه :

– درانتخاب محل نصب لوله های مشبک در عمق حفاری شده دقت لازم صورت نگرفته ودر طول بیش از ۱۰ متر ازلایه آبده چاه، لوله غیر مشبک نصب گردیده است .

 

دانلود کامل مقاله از لینک زیر :

خواندن مقاله بصورت کامل

افت تاخیری

نمونه ای دیگراز نمودارهای افت در یک چاه دارای دبی تاخیری
افت تاخیری چیست ؟
در بعضی از چاه ها مقدار B (ضریب افت فشاردر آبخوان) منفی می باشد. در چنین حالتی چاه دارای افت تاخیری می باشد .
اگر بافت خاک خوب بوده ونفوذ پذیری خاک مناسب وآبخوان اشباع باشد ، زاویه ای که خط افت ویژه به دبی با جهت مثبت محور X هاتشکیل می دهد کمتر از ۴۵ درجه شده وخط مورد اشاره محور عرض ها را در جهت مثبت قطع می نماید ودرنتیجه مقدار Bمثبت خواهد شد. چنانچه بافت خاک نامناسب ونفوذ پذیری خاک کم بوده وپتانسیل آبخوان ضعیف باشد زاویه ای که خط افت ویژه به دبی با جهت مثبت محور X هاتشکیل می دهد بیشتر از ۴۵ درجه شده ودرنتیجه خط مورد اشاره محور عرض ها را در جهت منفی قطع نموده ومقدار Bمنفی خواهد شد.
با توجه به فرمول چاه چنانچه BQکمتراز صفر (منفی) باشد . چون چاه در حال پمپاژ بوده واز چاه آب برداشت می گردد . به عبارتی دبی چاه مثبت است پس مقدار B منفی بوده که حاصل ضربB درQ منفی شده است . از طرفی مقدارافت در آبخوان برابرست با BQ = S چون چاه در حال پمپاژ بوده واز آبخوان آب استحصال میگرددQ نمی تواند صفر یا کمتراز صفر باشد. مع الوصف BQ منفی می باشد به عبارتی ظاهراسفره فاقد افت است . در چنین حالتی اصطلاحابه چنین چاهی ، چاه دارای افت تاخیری اطلاق میگردد .
                                                                  محمد پورهوشیار
نمونه ای دیگراز نمودارهای افت در یک چاه دارای دبی تاخیری
نمونه ای از نمودارهای افت در یک چاه دارای دبی تاخیری
نمونه ای دیگراز نمودارهای افت در یک چاه دارای دبی تاخیری
نمونه ای دیگراز نمودارهای افت در یک چاه دارای دبی تاخیری