نصب لوله هادی در چاه های عمیق برای تامین چند هدف صورت می گیرد: از جمله :
– مهار لوله جدار ،تامین شرایط لازم جهت حفاری قائم چاه ، جلوگیری ازورود آب های سطحی آلوده به داخل چاه و…..
-معمولادرمناطقی از جمله ا ستان گیلان که سطح آب زیر زمینی بالا می باشد به دلایلی از جمله: وضعیت بافت مسکونی (شهری وروستائی)، نحوه جمع آوری ودفع فاضلاب (شهری، روستائی وصنعتی)، نوع کشت غالب(شالیکاری) وسیستم آبیاری(غرقابی)، نحوه استفاده از کود(شیمیائی) وسموم دفع آفات ، بارندگی زیاد که موجب جابه جا شدن آلودگی های سطحی ونفوذ آن به زمین والحاق آن به آبخوان سطحی به دلیل ضخامت ناچیز قسمت تهویه زمین ودر نتیجه فراهم بودن شرایط ارتباط هوا با آب در آبخوان سطحی وفراهم شدن امکان نفوذ پاره ای عوامل آلوده کننده درآب از جمله باکتری ها و …… آبخوان سطحی همواره در معرض آلودگی قراردارد .
– شرایط فوق الاشاره تقریبا در تمام گستره دشت گیلان به نسبت های متفاوت وجود دارد .
– پروسه تکوین جلگه آبرفتی گیلان ولایه های زمین شناسی آن از جمله لایه های رسی ولایه لسی که تقریبا در سراسر سطح جلگه از دامنه تپه ماهور های پای کوه تا نزدیک خط ساحلی وجود دارند، شرایطی بسیار مناسب جهت مصون ماندن سفره های زیرین از نفوذ انواع آلودگی های سطحی به آبخوان های زیرین وآلوده شدن ذخایر آب موجود در آن ها می باشد .(گسترش لایه لسی از دامنه گوه تا رقوم حدودصفر مبیاشد)
– در اجرای عملیات حفاری جهت استحصال آب از آبخوان ها، با سوراخ نمودن زمین تا عمق مورد نظر والزام نصب لوله جدار، به دلیل ریزشی بودن بعضی از لایه ها در عمق حفاری شده وگراول ریزی پشت لوله جدار، ارتباط لایه های زمین از سطح تا عمق حفاری ومرتبط شدن سفره های آب زیر زمینی ، به دلیل عدم تفکیک لایه های زمین ( آبخوان ها) امکان نفوذ آلودگی های سطحی از سطح به عمق فراهم می گردد .
یکی از نقش های لوله هادی در صورت اجرای صحیح عملیات نصب آن، تفکیک وجدا سازی لایه سطحی (آبخوان سطحی) که در معرض خطر انواع آلودگی ها قرار دارند با لایه ها و آبخوان های زیرین وعمیق می باشد . در مناطقی که در پیرامون محل حفر چاه وجود منبع آلاینده محرز و نفوذ آلودگی به آبخوان محتمل باشد .(خصوصا در برداشت نسبتا زیاد ومستمر وطولانی ازچاه) در نصب لوله هادی باید دقت لازم مبذول ونکات زیر مورد توجه قرار گیرد.
*-لذا لوله هادی بایدتا لایه نفوذ ناپذیر (لایه رسی)که معمولا تا عمق حداکثر ۲۰ متری وجود دارد نصب گردد وچند سانتیمتر هم (۲۰تا۵۰ ) هم در لایه رسی نفوذ نماید.
*- حد فاصل بین لوله هادی ودیواره چاه به ضخامت حدود ۲۰ سانتیمتر با تزریق سیمان پرگردد.
. همان طورکه درشکل شماره یک ملاحظه می گردد ، پس ازخاتمه حفاری قبل ازمهار چاه، با احداث بلوک سیمانی پیرامون لوله هادی ، لوله هادی را به صورتی که درشکل شماره یک ملاحظه می شود برش داده وقطعات برش خورده را خم نموده روی بلوک سیمانی احداث شده خوابا نده می شوند.
پس از اتمام حفاری ونصب لوله جدار ،با دو قطعه تیرآهن موازی مماس برلوله جدار (معمولا نمره ۱۴ وهریک به طول حداقل۱۲۰ سانتیمتر) لوله جدارچاه ولوله هادی بهم جوش داده شده ویکپارچه می گردند. دوقطعه تیرآهن موردنظر هم با دوقطعه نبشی نمره۷ یا۸ به هم و لوله جدارجوش داده می شوند. مرحله نهائی عملیات مهار چاه پس از اجرای عملیات تکمیلی چاه(عملیات شستشو،توسعه وپمپاژ )اجرا می گردد.(شکل شماره ۲) بدین صورت ضمن مهار چاه وحفظ آن ازورود آب های سطحی آلوده به داخل چاه گراول پشت لوله جدار هم در معرض دید بوده ، تغیرات ونشست احتمالی آن قا بل رویت وجایگزین نمودنش مقدور می باشد.
محمد پورهوشیار
۱۳۹۹/۰۵/۳۰